Arabuluculuk
Arabuluculuk Nedir?
Taraflar arasında oluşan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemeye hiç gitmeden veya bizzat mahkeme yönlendirmesiyle tarafsız bir üçüncü kişinin devreye girmesidir. Alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Hızlı, esnek ve sonuca yönelik olması sebebiyle bir çok alanda kullanılmaktadır. Arabuluculuk uyuşmazlık yaşayan tarafların kendi istekleriyle başvurabilecekleri bir yol olduğu gibi mahkemenin yönlendirmesiyle de gerçekleşebilir. Uyuşmazlık yaşayan taraflar sorunu arabulucuya iletir ve sorunlarını çözmeye çalışır. Taraflar kendileri için en yararlı gördükleri çözüm yollarını müzakere etme fırsatı bulurlar.
Geylani Arabuluculuk ve Hukuk Ofisi
Arabuluculuk Hakkında Bilgi mi Almak İstiyorsunuz?
Arabuluculuk Zorunlu mudur?
Birtakım uyuşmazlıkların dava sürecine dönüşmesi için öncelikle arabulucuya gidilmiş olma şartı vardır. Yani mahkemenin davayı kabul edebilmesi için önce arabulucu sürecinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Bazı durumlarda ise mahkemeye gitmek yerine taraflar bir arabulucu hakemliğinde çözüm yolunu seçmektedir. Arabuluculuk yönteminin hızlı ve sonuç odaklı olması sebebiyle bu yöntem tercih edilmektedir.
Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
Bazı dava türlerinde mahkeme yoluna başvurmadan önce arabulucuya gitme şartı vardır. Mahkeme safhasından önce zorunlu tutulan arabuluculuğa zorunlu arabuluculuk denir. Temel olarak zorunlu arabuluculuk gereken dava türleri;
- İş Davaları
- Ticaret Davaları
Arabuluculuk sisteminin en büyük avantajı uyuşmazlığa düşen tarafların tamamının haklarını ve menfaatlerini gözetmesidir. Mahkeme sürecinde ilerleyen yani davalaşan uyuşmazlıkları mahkeme elbette bir sonuca bağlayacaktır. Fakat mahkemenin bağlayacağı sonuçta bir kazanan ve bir kaybeden olacaktır. Arabuluculuk sisteminde ise tarafların ortak bir noktada buluşmalarına imkan veren bir çözüm yolu mevcuttur. Yani herkesin kazanacağı ya da en makul çözüme ulaşma imkanı vardır.
Ayrıca mahkeme süreçlerinin ne kadar süreceği konusunda zaman zaman tereddütler olmaktadır. Bundan dolayı arabuluculuk sistemi daha kısa zamanda çözüme ulaşma olanağı verir.
Arabuluculuğun önemli avantajlarından biri de mahkeme safhasına göre daha az maliyetli olmasıdır. Özellikle dava değerinin üzerinden hesaplanan nisbi harç, maktu harç ve avans giderleri düşünüldüğünde arabuluculuk sistemi çok daha cazip hale gelmektedir.
Örneğin arabuluculuk sistemini tercih etmediniz veya etkin olarak kullanmadığınızı varsayalım. Tüm mahkeme safahatı boyunca bilirkişi, keşif, posta giderleri, yol harcamalarınız gibi birçok ekstra masrafla karşılaşacaksınız. Ayrıca işinize ayırmanız gereken zamanlarda adliyeye gitmeniz gerekecek. Bu size oldukça zaman kaybettirebilir. Arabuluculuk sistemi ile hem paranızdan hem de zamanınızdan tasarruf edeceksiniz.
Arabuluculuk süreci mahkemeye nazaran çok daha kısa sürede sonuçlanır.
Çıkan sonuç, tarafların kontrolünde olur. Böylelikle herkesin menfaati korunmuş olur.
Geleceğe bakılır, mevcut hukuki durumun değil, menfaatin korunması esastır.
Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla konuşabilirler. Konuşulanların giizli olması her iki tarafa dostane çözüm konusunda fırsat verir.
Gizlilik esas olduğundan psikolojik anlamda ve toplumsal anlamda insanlar kendini baskı altında hissetmez. Başka sorunlara yol açmaz. Bir sorun sarmalı yaratmaz.
Üzerinde uzlaşılan sonuç esnektir. Böylece farklı şartlara en uygun çözüm yolu şansı doğar. Önemli olan sorunu çözmektir.
Sorun anlaşılarak çözüme vardırılır. Anlaşma ve uzlaşma olduğu için taraflar için kazan-kazan durumu vardır. Tarafların sosyal ve ekonomik ilişkileri
Türk adalet sisteminde iş davalarının yükü ve oranı her geçen yıl artmaktadır. Bu durum mahkemelerin iş yükünü çok arttırdığından iş ve ticari davalarda arabulucuya gitme şartı getirilmiştir. Böylelikle birçok uyuşmazlığın mahkeme safhasına gelmeden çözümlenmesi hedeflenmiştir.
Uyuşmazlığın dava safhasına geçilebilmesi için şart tutulan arabuluculuk türüne yukarıda bahsettiğimiz gibi zorunlu arabuluculuk denir.
Taraflar arasındaki uzlaşmanın gizli kalacak olması ve emsal oluşturmayacak olması bazı yönlerden arabuluculuğu çekici hale getirmektedir.
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
Herhangi bir yasal zorunluluk olmamasına rağmen tarafların tercih ettiği yoldur. Uzun süren mahkemelerden, ucu açık süreçlerden etkilenmek yerine hızlı ve makul çözümü seçen tarafların tercih ettiği söylenebilir. Burada yetki sınırlandırması bulunmamaktadır. Taraflar üzerinde mutabakat sağladıktan sonra herhangi bir uyuşmazlık için arabuluculuğu devreye sokabilirler. Sadece belirtilmesi gereken nokta; konusu suç teşkil eden uyuşmazlıklar arabulucu vasıtası ile değil savcılık yetkisinde olan uzlaştırma büroları tarafından çözülebilir.
Bazı durumlarda ise mahkemeye gitmek yerine taraflar bir arabulucu hakemliğinde çözüm yolunu seçmektedir. Arabuluculuk yönteminin hızlı ve sonuç odaklı olması sebebiyle bu yöntem tercih edilmektedir.
Kimler Arabulucu Olabilir?
Arabuluculu olmak için öncelikle hukuk fakültesi mezunu olmak gerekmektedir. Arabuluculuk şartları nelerdir?
- Hukuk fakültesinden mezun olmak,
- En az 5 yıllık mesleki deneyim sahibi olmak,
- Kasten işlenmiş bir suçtan hüküm giymemiş olmak,
- İletişim ve görüşme teknikleri alanında eğitim almış olmak,
- Adalet Bakanlığı arabuluculuk sınavında başarılı olmak,
- Adalet Bakanlığı güncel arabulucular listesine kayıt olmuş olmak
Arabuluculuk Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Taraflar arasında oluşan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemeye hiç gitmeden veya bizzat mahkeme yönlendirmesiyle tarafsız bir üçüncü kişinin devreye girmesidir. Alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Adalet Bakanlığının güncel arabuluculuk listesinde yer alan, en az 5 yıllık mesleki deneyime sahip kişidir.
Arabulucunun temel amacı tarafların herhengi bir dava sürecine gerek duymadan uyuşmazlığın çözülmesidir. Arabulucu karar makamı değildir. Arabulucu tarafların asli menfaat ve uyuşmazlıklarını tespit eder. Uyuşmazlık taraflar tarafında çözülür.
Bazı dava türlerinde mahkeme yoluna başvurmadan önce arabulucuya gitme şartı vardır. Ticari davalar, iş davaları bu kapsamdadır. Yani işçi-işveren arasında gerçekleşen fazla mesai ücreti, maaş uyuşmazlıkları, kıdem tazminatı konusu, ihbar tazminatı konusu zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. Bu konularda herhangi bir dava açılmadan arabuluculuk işleminin tamamlanmış olması şarttır.
Bu tarz uyuşmazlıklarda öncelikle arabuluculuk şartı vardır. Yani işvereninizle yaşadığınız kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, maaş uyuşmazlıkları gibi konuları çözmek için dava açmadan önce arabuluculuya başvurmanız gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için bizi arayabilir veya İstanbul Esenler’de bulunan büromuzu ziyaret edebilirsiniz.
Arabuluculuk mahkeme sürecine göre daha ucuz ve az maliyetli bir yoldur. Arabuluculukta mahkemeden farklı olarak; harç, tebligat, bilirkişi, tanık ve keşif gibi giderler de yoktur.
Arabuluculukta varılan uzlaşmaya bu konu da eklenebilir. Örneğin işçi-işveren uyuşmazlıklarında, işveren arabulucu giderlerini de üstlenebilir. Böyle bir uzlaşma olmazsa arabulucu masrafları taraflarca eşit olarak paylaşılır.
Öncelikle arabuluculuk mahkeme safhasına göre daha hızlı, esnek ve ucuz bir yöntemdir. Mahkeme süresince yapacağınız birçok masraf (harç, posta giderleri, keşif ücreti, bilirkişi ücreti) arabuluculukta bulunmamaktadır. Bulunan çözüm herkesin uzlaşmasıyla olur yani istemediğiniz bir sonuç çıkamaz. Varılan anlaşma gizli ve kişiye özeldir. Yani şartlar sizinle karşı taraf arasında kalır, böylelikle daha rahat anlaşma ortamı olur. Ayrıca varılan sonuç emsal oluşturmaz. Bu da taraflara rahatlık sağlar. Daha az zamanınızı alır. Mahkeme sürecinden daha kısa sürede sonuçlanır.
Mahkemeye göre daha kısa sürer. Bulunan çözümde herkesin menfaati gözetilir. Yeni problemlere yol açmaz. Tarafların sosyal ilişkileri devam eder.