Hizmet tespiti davası işçinin birlikte çalıştığı işverenine sigortasının ödenmediği, eksik prim ödemesinin olduğu durumlarda açtığı davalardandır. Yasada belirtildiği şekilde işçiler son hizmet yılları da dahil olmak üzere beş yıllık süre için tespit davası açabilirler. Hak düşürücü özellikte olduğundan dolayı işçi eğer vefat ettiyse mirasçıları ölüm tarihinden itibaren 5 yıllık sürede davayı açabilirler.
Hizmet tespiti davalarından sorumlu mahkeme iş mahkemeleridir. İş mahkemesinin yer almadığı bölgelerde görevi Asliye Hukuk mahkemeleri üstlenmektedir. İş yeri nerede bulunuyorsa yetkili merci ilgili bölgedeki mahkemelerdir. Sigortanın karşılanmadığı tespit edildiği taktirde işlemler SGK tarafından yapılmaktadır. Eksik ödenen prim günleri faiziyle birlikte hesaplanarak işverenden tahsil edilmektedir.
Hangi Durumlarda Hizmet Tespiti Davası Açılır?
Davalar, işçinin sigortalı işte çalışmış olmasına rağmen, işveren tarafından sigorta primlerinin ödenmediği veya eksik ödendiği durumlar için açılmaktadır. Çalışan işçinin vefat etmesi durumunda işçinin mirasçıları da işverene hizmet tespiti davası açabilmektedir. İşçilerin dava hakkı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86. Maddesinin 9. Fıkrası uyarınca koruma altına alınmıştır.
Dava uyarınca işçilerin hizmetlerinin karşılığı korunma altına alınmaktadır. Sigortalı olma hakkı işçilerin kamu düzeninde olması gereken hakları arasında bulunmaktadır. Sigortalılık hakkından vazgeçilemez ya da başkasına devredilemez. Bu nedenle hizmet tespiti davalarından feragat etme söz konusu değildir. Davadan vazgeçilse veya davalı taraf tarafından kabul edilse de hâkim tarafından araştırma devam ettirilmektedir.
Arabuluculuk Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Hizmet tespiti Davası Nasıl İspat Edilir?
Hizmet tespiti davalarında ispat yükümlülüğü davacı işçilere aittir. İşçiler çalıştıkları süre boyunca sigortalarının ödenmediğini, primlerinin eksik ödendiğini yazılı kanıtlarla mahkemeye sunmakla yükümlüdür. İddiaların doğru olduğu tanıklar vasıtasıyla kanıtlanabiliyorsa tanık beyanıyla da işçi lehine mahkemeden sonuç çıkabilmektedir. Noter gibi kamu kurumları tarafından onaylanmış her türlü belge delil amacıyla kullanılabilmektedir.
Delillerin yazılı olması tercih sebebi olsa da mahkeme sözlü delilleri de dava kapsamında değerlendirebilmektedir. Tanıkların beyanları haricinde işçinin işyerinde çalıştığını gösteren her türlü yazılı kaynak da ispat için kullanılabilmektedir. Sunulan kaynakların sonradan düzenlenebilecek türde olmaması gerekmektedir. Mahkemelerin değerlendirdiği kaynaklar; ücret bordroları, hesap pusulaları, gelir-gider belgeleri, defter kayıtları, özlük dosyalarıdır.
İkale Sözleşmesi Nedir? Sözleşmede Neler Olur?
Hizmet Tespiti Davası Kaç Yıl Geriye Gider?
Hizmet tespiti davalarında sigortalı işçiler en fazla 5 yıllık süre için dava açabilmektedir. Kanunda sabit olan 5 yıllık süreyi geçiren bireyler hizmet tespit davasını açamazlar. Mahkeme hâkimi tarafından dikkate alınan süre için tarafların itirazda bulunmalarına gerek kalmamaktadır. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca belirtilmiş olup, işçinin çalıştığı son yıldan itibaren hesaplanmaktadır.
Süre geçse de dava açılmasına müsaade eden istisnai durumlar bulunmaktadır. İstisna durumlara ilgili yönetmelikte yer verilmiştir. Davaların hak düşürücü zaman aralığı içinde açılması son derece önemlidir. Süreye uygun zaman aralığında açılmadığı taktirde işçiler büyük hak kayıpları yaşayabilmektedir. Bu durumun önüne geçebilmek adına işçilerin alanında uzman avukatlara danışması sağlıklı olacaktır.
İstanbul İşci Avukatı Hangi Davalara Bakar? Fiyatı Ne Kadar
Hizmet Tespit Davası Sonucu Ne Olur?
Hizmet tespit davası sigortalı işçinin işverenin aleyhine açtığı davadır. Mahkeme vasıtasıyla işçinin çalışmış olduğu sürenin tespiti sağlanmaktadır. Dava sonucu işçinin lehine sonuçlandığı taktirde geriye dönük bildirilmemiş günlerin sigortalı sayılması sağlanmaktadır. Primler eğer eksik ödendiyse davanın işçi lehine olumlu sonuçlanması taktirde eksik günlerin ödenmesi sağlanacaktır.
İşçinin lehine sonuçlanan davalarda eksik sigorta primlerini işveren ödemekle yükümlü tutulur. Primlerin haricinde ödenmeyen tarihten dava tarihine kadarki süreçte işleyen faiz de işçiye ödenmektedir. İşveren yine aynı dönem için vergi dairesine ödemediği gelir vergisini ödemekle yükümlüdür. Vergi dairesi ve SGK ödenmeyen dönem için işverene ceza yansıtabilmektedir.
Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Süre
Hizmet tespit davalarının hak düşürücü süreleri beş yıldır. 5510 sayılı kanunun 86. Maddesi uyarınca davaların 5 yıllık süreyle açılması gereklidir. Beş yıllık süre işçinin hizmetinin olduğu yılın sonu itibariyle başlamaktadır. Dava bu son çalışma yılından sonraki beş yıl içinde açılmalıdır. Süre kaçırıldığı taktirde davalı taraf tarafından iletilmekte, mahkeme heyetinin de gözetimde olmaktadır.
Kanuna göre bazı işçi haklarının zamanaşımı süresi 10 yılla sınırlı tutulmaktadır. Fakat hizmet tespit davaları için bu süre 5 yılla sınırlı tutulmuştur. Sigortalı bireyin vefatı durumunda mirasçıları ölüm tarihini takip eden beş yıl içinde davayı açabilirler. Kanunda beş yıllık hak düşürücü sürenin işlemediği durumlar belirtilmektedir.
Hizmet Tespit Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Hizmet tespit davaları iş mahkemelerinde açılmaktadır. Davalının ikametgahının bulunduğu mahkemelerde açılabileceği gibi, sigortalının çalıştığı yerin yetkili mahkemesinde de görülebilmektedir. Davalılardan bir tanesinin ikametgâhının bulunduğu veya sigorta işlerini yapan yetkili kurumun bulunduğu bölgedeki iş mahkemeleri davalarda yetkilidir.
Davacı: İşçi kişiler veya işçi vefat ettiyse işçinin mirasçıları hak düşürücü süre içinde hizmet tespiti davasını açabilmektedir.
Davalı: Hizmet tespiti davalarında davalı taraf yani işveren kişilerdir. İşveren borcundan dolayı işçinin hakkını ödeyemediyse ilgili borçtan dolayı inceleme altına alınmaktadır.
Hizmet Tespit Davasının Görülmesi
Hizmet tespiti davalarında davayı açan bireylerin sigortalı çalışmasını ortaya sunan sözleşmeye balı çalışma yürüttüğü ispat edilmelidir. İş sözleşmesine bağlı olarak sigortanın yapılan işle alakalı olması gerekmektedir. Çalışanların aylık primleri ve hizmetlerinin belgesi işveren tarafından verişmiyorsa sigortalının çalıştığı kurum tarafından tespit edilmemelidir.
Dava sürecinde işçinin davalı olduğu işvereninden işçinin şahsi dosyasını getirmesi istenmektedir. İşçinin bağlı olduğu sigorta kurumundan da sigorta sicil dosyası ve işyerinin sigorta dosyası talep edilmektedir. İşe giriş kağıdında sigortalı işçinin imzasının olmaması sigortasız olduğuna işaret etmemektedir. İmza uymasa bile davanın reddi söz konusu olmamaktadır.
Hizmet Tespit Davası Zamanaşımı
Tespit davası kapsamında aylık prim-hizmet belgesi işveren tarafından verilmeyen sigortalılar son yıldan itibaren 5 yıl içinde mahkemeye başvurabilirler. Hizmet tespit davasında sigortalıların son yıl ile birlikte çalıştıkları süreyi ispatlayabilirlerse aylık kazançları ve prim günleri karara bağlanmaktadır. Davanın kapsamı hizmetin son yılı dahil beş yıllık süredir.
Hizmet tespit davaları için hak düşürücü süre toplam süre beş yılla sınırlıdır. İlgili beş yıllık süre zamanaşımı süresi değildir. Hak düşürücü olduğundan dolayı davanın tüm aşamalarında ileri sürülebilmekte ve dava hâkimi tarafından da incelenmektedir. Eğer sigortalı birey vefat etmişse kalan hak sahipleri için süre ölüm tarihi itibariyle başlamaktadır.
- Miras Paylaşımı Nedir? Geylani Hukuk Bürosu Aile Hukuku Rehberiniz - Ağustos 14, 2024
- Kardeşler Arası Miras Paylaşımı: Adil Çözümler – Geylani Hukuk Bürosu - Ağustos 5, 2024
- Özel Sektörde Çalışan Engellilerin Hakları 2024 Rehberi: Geylani Hukuk ve Arabuluculuk - Temmuz 21, 2024
