İş kanunun belirlemiş olduğu koşullarda 45 saati aşan çalışmalara fazla mesai denir. 4857 İş Kanunu 63 maddeye göre işçilerin çalışma süresi haftada en fazla 45 saat olarak tespit edilmiştir. Aksi durum kararlaştırılmamışsa 45 saatlik zaman bu çalışma süresi, işyerinde haftalık çalışılan günlerin eşit olarak bölünerek uygulanır.
Fakat taraflar arasında her gün için ayrı mesai süreleri de kararlaştırılabilmektedir. Çalışma biçimleri ne şekilde olursa olsun 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak isimlendirilmektedir. Fazla mesai kapsamında işçilere ek ödemeler yapılır.
Fazla Çalışma Ücreti Yasal Düzenleme
4857 İş Kanunu’nda madde 41/2 kapsamında standart çalışma süresi 45 saatin altında bulunan işyerlerinde yapılan fazla sürelerle çalışma ücretinin %25’i kapsamında gerçekleşmektedir. Bu kapsamda standart çalışma süresi 45 saat düzeyinde olan işyerlerinde fazla düzeyde mesai ücretlerinin %50 zamlı ödenmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla özet olarak 45 saati geçen çalışma sürelerinde %25 oranında işçilere ek ödemeler yapılmaktadır. Fazla çalışma ücreti yasal düzenleme kapsamında İş Kanunu’nda ele alınmıştır. Kanunda yer alan bilgilere bütün işverenler ve çalışanlar uymakla mükellef durumdadır.
Hizmet Tespiti Davası Nedir? Hizmet Davası Hakkında Yazımız
Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti
Kanun kapsamında işçilerin haftalık olarak çalışması gereken normal süre 45 saat olarak belirlenmiştir. Eğer ki işverenler işçileri 45 saatlik haftalık çalışma süresinin üzerinde çalıştırırlarsa %25 oranında ek ödeme yapmakla zorunludur. 2023 yılında fazla mesai ücretleri günümüzde 66,72 TL olarak belirlenmiştir.
2023 yılı saatlik asgari ücret brüt oranı 44,48 TL olarak ön plana çıkmaktadır. Hesaplamalar saatlik ücret üzerinden yapılmaktadır. 45 saatin üzerine binecek olan her 1 saat ek mesai ücreti olarak sınıflandırılır. 2022 yılında ise brüt ücret 28.76 TL olarak ön plana çıkmaktaydı.
Özel Sektörde Çalışanların Hakları Nelerdir? Hangi Haklar Vardır?
İspat Bordroların İspat Gücü
İspat bordoları günümüzde mutlak düzeydeki bir ispat kuvvetine sahip olan aksi durum ispat edilemeyecek şekilde kesin düzeyde delil niteliğinde bir evrak değildir. İşçilerin imzalarının bulunduğu bordolar dahilinde dahi mahkemeler tarafından bordoda yazılı hususların aksinin kabul edilmesiyle mümkün olmaktadır.
Düzenlenen ücret bordolarında günümüzde imzalı bordolar kesin olarak delil niteliği taşımaktadır. Aynı zamanda bordolar yalnızca yazılı delillerle ispat edilmektedir. Aksi durumda herhangi bir ispat durumu söz konusu değildir. Tahakkuklu bir bordo düzeninin olması bu süreçte son derece önemli bir ispat niteliği taşımaktadır.
Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Hesaplama
Saatlik düzeydeki brüt ücretleri bulabilmek için bu süreçte aylık brüt maaşları 1 aylık çalışma günlerine bölünmektedir. Sonraki süreçte ise bu rakamlar 1 günlük olağan düzeydeki çalışma saatine bölünmektedir. 16.000 bölü 30 bölü 7,5 bölü eşittir 71,1 saatlik çalışma ücretidir.
Dolayısıyla X işçinin brüt düzeydeki mesai ücretleri 1,5 ile çapılarak fazla mesai ücretleri bulunmaktadır. Fazla mesai ücretleri günümüzde saatlik üzerinden hesaplanmaktadır. 45 saatlik çalışma koşulunun üzerinde çalışan kişiler fazla mesai ücretinden yararlanma hakkına kanunen sahip durumdadırlar.
İstanbul Arabuluculuk Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Fazla Çalışma Ücreti Talep Hakkı Olmayan Meslekler
Bazı meslek grupları günümüzde fazla çalışma ücretinden yararlanamamaktadır. Yargıtay tarafından verilen emsal karar niteliğinde müdürler, müdür yardımcıları, yöneticiler fazla mesai ücret talebinde bulunamamaktadır. Aynı zamanda kablo döşemesi, maden ocakları işleri, tünel inşaatları, kanalizasyon işleri gibi alanlarda çalışanlar fazla çalışma ücretlerinden talep hakkına sahip değildir.
Yargıtay düzenlemesine göre üst düzey yöneticilik sınıfına sahip kişilerde fazla mesai ücretlerinden günümüzde yararlanma hakkında sahip olmamaktadır. Bu sayılan durumlar haricinde çalışan işçiler 45 saat üzeri çalıştıkları her 1 saatte fazla mesai ücretinden yararlanma hakkına sahip olmaktadır.
Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Zamanaşımı Süresi
Fazla çalışma mesai ücretlerinin günümüzde belli düzeyde bir zamanaşımı süreleri bulunmaktadır. Fazla mesai ücretleri de günümüzde bir ücret alacağı olduğu için zamanaşımına tabidir. Bu süreçte zamanaşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda bu 5 yıllık süre fazla mesai ücretinin ödenmesi gerektiği yıldan itibaren başlamaktadır.
Fazla mesai ücreti zamanaşımı bazı durumlarda uzayabilir. Yargıtay bu konuda bağlayıcı karar merci olarak ön plana çıkıyor. 45 saatin üzerinde her fazladan çalışılan 1 saatlik süre fazla mesai durumuna girmektedir.
Fazla Çalışma Ücreti Alacak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Bu süreç günümüzde ücretli bir işçilik alacağı olduğu için yetkili mahkemeler bu süreçte İş Mahkemeleri olarak ön plana çıkmaktadır. İş Mahkemeleri davayı 5 yıllık zamanaşımı süresine göre değerlendirir. Davanın olumlu olarak sonuçlanması için 5 yıllık zamanaşımının geçmemesi gerekmektedir.
5 yıllık zamanaşımının geçmesi durumunda işçiler haklarından yararlanamazlar. İşçilerin haklarından yararlanması için 5 yıllık zamanaşımı geçmeden İş Mahkemelerine başvuru yapmaları gerekiyor. Başvurular sırasında yazılı delililer değerlendirilir ve mahkeme tarafından karar emsale bağlanır. Bazı durumlarda ise karar bağlayıcı yetkili merkez Yargıtay olabilmektedir.
Fazla Çalışma Ücreti Yargıtay Kararları
Yargıtay tarafından yapılan açıklamalarda kanunda belirtilen 402 madde kapsamında fazla düzeydeki çalışma ücretleri standart çalışma ücretlerinin %50 fazlasıdır. İşçilerin bu süreçte fazla çalışma gerçekleştirdiği standart çalışma ücretleri ödenmişse sadece bu düzeyde kalan %50’lik kısım ödenir.
Kanun kapsamında öngörülen %50 fazlasıyla ödeme kurallı nispi düzeydeki emredici nitelikte olarak ön plana çıkmaktadır. Fazla çalışma ücretleri mahkemeleri günümüzde İş Mahkemelerinde karara bağlanır. Fakat bazı emsal durumlarda kararda bağlayıcı niteliğe Yargıtay sahiptir. Bu süreçte 5 yıllık zamanaşımı süresi dikkate alınır ve bu süre zaafında süreç değerlendirilir.
1 saat fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır?
İşçilerin günümüzde İş Kanunu yönetmenliğinde belirtildiği üzere çalışma süreleri günümüzde 45 saat olarak belirlenmiş düzeydedir. 45 saatin üzerinde çalışılması durumunda işçiler ek mesai ücretlerinden yararlanma hakkına sahip olurlar. Bu süreçte 1 saat fazla mesai ücretinin nasıl hesaplanacağı sorusu işçiler tarafından merak edilmektedir.
16.000 bölü 30 bölü 7,5 = 71,1 TL çalışma ücreti olarak ön plana çıkmaktadır. Aylık bürüt maaş bir aylık çalışma gününe bölünerek günümüzde 1 saatlik fazla mesai ücreti hesaplanmaktadır. Mesai ücretlerinin hesaplanması yıldan yıla %’delik bazda değişikler gösterebilir.
Asgari ücret fazla mesai saati ne kadar
Asgari ücret fazla mesai ücreti günümüzde asgari ücretle çalışan vatandaşlar tarafından merak edilen bir unsurdur. Mesai ücreti hesaplanırken kullanılan formül işçilerin net maaşları bölü 225 x 1.5 olarak hesaplanabilmektedir. 45 saatin üzerinde çalışan kişiler bu süreçte ek mesai kapsamında ek mesai ücretinden yararlanma hakkına sahiptir.
Kanunda belirtilen ek mesai süresi 45 saatin üzeri olarak belirlenmiştir. Eğer ki ek mesai ücretlerini işçiler, işverenlerden alamıyorlar İş Mahkemelerine başvuru yapabilirler. İş Mahkemelerine 5 yıllık zamanaşımı süresi kapsamında kişiler başvuru yaparak süreci gerçekleştirebilirler.
- Miras Paylaşımı Nedir? Geylani Hukuk Bürosu Aile Hukuku Rehberiniz - Ağustos 14, 2024
- Kardeşler Arası Miras Paylaşımı: Adil Çözümler – Geylani Hukuk Bürosu - Ağustos 5, 2024
- Özel Sektörde Çalışan Engellilerin Hakları 2024 Rehberi: Geylani Hukuk ve Arabuluculuk - Temmuz 21, 2024
